Muzealnicy i informatycy na Politechnice Lubelskiej

W dniu 16 października 2018 roku w Politechnice Lubelskiej odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa „Technologie informatyczne w zarządzaniu dziedzictwem kulturowym / IT in Cultural Heritage Management (IT-CHM)” zorganizowana przez Instytut Informatyki Politechniki Lubelskiej, Muzeum Zamoyskich w Kozłówce i Oddział Lubelski Polskiego Towarzystwa Informatycznego. Konferencja została objęta patronatem honorowym przez JM prof. dr hab. inż. Piotra Kacejko – Rektora Politechniki Lubelskiej, Marszałka Województwa Lubelskiego, Lubelskie Towarzystwo Naukowe i „Europejski Rok Dziedzictwa Kulturowego” oraz patronatem medialnym przez: TVP 3 Lublin, miesięcznik Forum Akademickie oraz Polskie Radio Lublin.

Uczestnikami konferencji było kilkudziesięciu pracowników z wielu muzeów Lubelszczyzny i Województwa Podkarpackiego, dyrektorzy głównych muzeów w Samarkandzie (Uzbekistan): Registan Ansamble, Afrasiab Museum, Mirzo Ulugbek Museum, Gur-e Amir Mausoleum, Khodja Doniyor Mausoleum, a także pracownicy naukowi Samarkand State University, National Universitity of Uzbekistan i Institute of History at the Uzbekistan Academy of Sciences, a także pracownicy firmy archeologicznej “Archee” i placówek kulturalnych z Lublina, np. Ośrodek Brama Grodzka.

Konferencja miała na celu przekazanie wiedzy na temat wykorzystania technologii informatycznych w zarządzaniu w obszarze dziedzictwa kulturowego, pogłębienie kontaktów polskich muzealników z przedstawicielami samarkandzkich muzeów oraz dyskusję lubelskich środowisk muzealnych i archeologicznych z przedstawicielami z Samarkandy. W programie znalazło się 15 referatów, które przedstawili prelegenci z polski i zagranicy. Pierwsza grupa referatów dotyczyła omówienia istniejących systemów IT, standardów i oprogramowania umożliwiającego zarządzanie wybranymi obszarami dziedzictwa kulturowego oraz w muzealnictwie. W kolejnej – goście z Samarkandy – zaprezentowali specyfikę swoich muzeów-mauzoleów wraz z omówienie zbiorów tam przechowywanych z uwzględnieniem technik komputerowych dotychczas wykorzystywanych. W grupie trzeciej znalazły się referaty pracowników Instytutu Informatyki. Dotyczyły one przedstawienia efektów z 1. i 2. wyprawy Politechniki Lubelskiej do Azji Centralnej, w celu trójwymiarowej archiwizacji artefaktów z kolekcji zbiorów muzealnych przy wykorzystaniu technologii „reverse engineering”, skanowania 3D dużych obiektów architektonicznych i sposobów prezentowania ich cyfrowych reprezentacji w Internecie i świecie wirtualnej rzeczywistości (VR), a także pokaz technologii 3D dedykowanych do muzealnictwa i archeologii znajdujących się w posiadaniu laboratorium „Lab 3D” Instytutu Informatyki. W ostatniej grupie znalazły się referaty prezentujące prace wykopaliskowe przy ulicy Świętoduskiej, zrealizowane w sezonie 2017 przez firmę „Archee”, ze zwróceniem także uwagi na zastosowane komputerowe technologie 3D do archiwizowania stanu wykopalisk. Goście z Uzbekistanu przedstawili także zagadnienia dotyczące historycznego dziedzictwa Jedwabnego Szlaku na przykładzie Samarkandy z możliwością przygotowania w przyszłości cyfrowej ekspozycji dostępnej w Internecie, wykorzystującej modele 3D przygotowane przez pracowników Instytutu Informatyki. Ostatni referat z tej grupy dotyczył niematerialnego dziedzictwa kulturowego, tj. badania losów Polaków deportowanych do Uzbekistanu w czasie II Wojny Światowej.

Uzupełnieniem konferencji dla gości z Samarkandy i Taszkientu było zorganizowanie w następnych dniach mini warsztatów w laboratorium „Lab 3D”, gdzie zaprezentowano technologie komputerowe 3D, które z powodzeniem można zastosować do archiwizacji i wizualizacji obiektów muzealnych oraz archeologicznych. Przedstawiono skanery na światło strukturalne – Artec Eva i Spider, skaner laserowy Faro Focus X330, drukarki 3D pracujące w technologii FFF – MarketBot Z18 i SLS-DWS 020X, specjalistyczny monitor 3D zSpace, hełmy do VR: Oculus Rift DK2, Samsung Gear VR oraz system do komunikacji człowiek-komputer Leap Motion. Praktycznym uzupełnieniem całości była wizyta przygotowana przez panią dyrektor Annę Fic-Lazor w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce.

Zorganizowana konferencja jest widocznym świadectwem, że w Politechnice Lubelskiej prowadzi się badania multidyscyplinarne, a nawet międzydziedzinowe, które łączą środowiska związane z kulturą, muzealnictwem i archeologią z naukami technicznymi. Jest to także istotny wkład Politechniki Lubelskiej w tzw. 3 misję uniwersytetów, czyli wkład uczelni wyższych w rozwój społeczeństwa w Polsce i świecie.

Jerzy Montusiewicz, Marek Miłosz